Kara Delik Nedir?

Kara delikler, uzaydaki en garip ve etkileyici cisimler arasındadır. Kara delikler çok güçlü yer çekimi alanına sahiptirler. Bu sebepten hiçbir maddesel oluşumun ve ışığın kendisinden kaçmasına izin vermezler. Ayrıca kütlesi çok büyük, hacmi çok küçük kozmik cisimlerdir. Bu yüzden yoğunlukları oldukça yüksektir. Kara delikler, ışığı kendi içine çektiği için insanlar kara delikleri göremez, ancak yüksek teknolojili uzay teleskoplarıyla görülebilir.

Kara Delikler Nasıl Oluşur?

Bilim adamları, evrenin başlangıcında bile kara deliklerin olduğunu düşünüyor. Kara delikler, bir yıldızın ölümü, yani büyük kütleli yıldızın yakıtı bittiğinde, yıldızın çekirdeği içine çöker ve kara delik oluşturur. Yıldızın çekirdeğinin çöküşünün ardından herhangi bir bağ kurulacak madde kalmaz. Patlama sonrasında gazlar ve tozlar ciddi anlamda sıkışmış olur. Patlama ile oluşan şok dalgaları kara deliğin ve yeni yıldızların oluşması için evrende yayılmaya başlar. Kara delikler, uzaydaki nebula denilen gaz ve toz parçacıklarının kütle çekim etkisiyle de oluşur. Başka bir oluşumu ise; 2 nötron yıldızının bir araya gelerek de oluşma ihtimali vardır, ama bu oluşma ihtimali oldukça düşüktür.

Kara Delikler Neden Siyahtır?

Bir nesnenin rengine karar veren şey, üzerine düşen ışığı hangi dalga boylarında geri yansıttığıdır. Gözümüze gelen ışığın dalga boyu, bize o cismin renk bileşenlerini yansıtır. Fakat siyah rengi ile siyah ışık karıştırılmamalıdır. Siyah rengi, ortamda hiçbir ışığın olmaması ya da cisme ulaşan tüm görünür ışığın soğrulması ile oluşur.

Kara deliklere ulaşan ışık yansımaz. Çünkü kütle çekim kuyusu oldukça büyüktür ki, ışık kara deliğin ufkundan dışarı çıkamaz. Bu yüzden bir kara deliğe baktığınızda, gözünüze herhangi bir ışık ulaşmadığı için kara delik size siyah gözükür. Aslında gördüğünüz kara delik, siyah renkte değildir. Siz hiçbir şey görmediğiniz için siyah algılarsınız.

Kara Deliğin Tarihi

• 1783’te John Michell, bazı yıldızların çekim gücünün, ışığın yıldızlardan kaçamayacak kadar büyük olabileceğini ileri sürdü ve buna “karanlık yıldızlar” dedi.

• 1796 yılında Laplace, bağımsız olarak Michell ile aynı sonuca ulaştı.

• 1854 yılında Riemann, genel uzayın eğimi kavramını günden güne geliştirdi.

• 1916 yılında Einstein, kütle çekiminin geometrik teorisini yenileyerek ve geliştirerek Newton’un tamamlanmamış teorisinin yerini aldı.

• 1916 yılında Karl Schwarzschild, Einstein’dan 3 ay sonra yayınladığı makalesinde, “siyah yıldız” çözümünü buldu.

• 1931 yılında Chandrasekhar, soğuk bir yıldızın en yüksek kütlesini hesapladı.

• 1939 yılında Oppenheimer ve Synder, tüm termonükleer enerji kaynaklarının tükendikten sonra oldukça büyük bir yıldızın sonsuza kadar kendi üzerine çökeceği sonucuna vardı.

• 1960’larda Schwarzschild’in çözümü sonunda anlaşıldı: Dönmeyen saf uzayda oluşan tekillik ve bir olay ufku. Kerr tarafından geliştirilen çözüme rotasyon (dönüş) özelliği de eklendi. Newman ise çözüme “yük” kavramını ekledi.

• 1970 yılında Cygnus X-1 tarafından kara delik olmaya yönelik, ilk gök cismi tespit edildi. Bu cisim bir nötron yıldızı idi ve X-ışını saçıyordu.

• 1994 yılında Hubble Teleskobu bazı yıldızların hızıyla ilgili veri ve bilgi toplarken, sadece süper kütleli kara deliklerin varlığıyla açıklanabilecek bazı yeni galaksiler keşfetti.

• 2016 yılında ilk defa birbiriyle aralarında çarpışan kara delikler, kütle çekim dalgaları kullanılarak tespit edildi.

• 2019 yılında ise, M87 galaksisinin merkezinde bulunan, kütlesi Güneş’ten 6.5 milyar kat fazla olan bir karadeliğin görüntüsü, 8 ayrı radyo teleskoptan toplanan veri ve bilgilerle oluşturuldu. Kara delik, 16 ışık saati (120AU) genişliğinde.